สรุป เรื่องปรัชญาการศึกษา

สรุป เรื่องปรัชญาการศึกษา

      การศึกษาเป็นองค์ความรู้ในโลกนี้มีความจำเป็นต้องเรียนรู้ปรัชญาที่ช่วยกำหนดองค์ความรู้ ที่พัฒนาวิชาชีพครู และความเชื่อที่จะแสวงหาความรู้ได้อย่างไร ความรู้ที่เกี่ยวกับความเป็นจริงของสรรพสิ่งทั่งหลายในจักรวาลนักปรัชญาได้ตีความหมายตางกันออกไปดังนี้

ปรัชญามีขอบเขตเนื้อหาดังนี้

1. อภิปรัชญา (metaphysics) เป็นปรัชญาที่มุ่งศึกษาและค้าหาเกี่ยวกับภาวะความจริงสูงสุดเป็นความจริงพื้นฐานขั้นสุดท้ายหรือเรียกว่า “ความจริงอันติมะ”

2. ญาณวิทยา (epistemology) มุ่งศึกษาที่จะวิเคราะห์หลักหรือทฤษฎีแห่งความรู้ที่มีความสำคัญต่อปรัชญาการศึกษา

3. คุณวิทยา (axiology) ปรัชญาแขนงที่มุ่งวิเคราะห์คุณค่าหรือค่านิยมซึ่งเกี่ยวกับความดีและความงาม

4. ตรรกวิทยา (logic) ปรัชญาแขนงนี้มุ่งศึกษากฎเกณฑ์การใช้เหตุผลการคิดอย่างมีระบบระเบียบการอ้างเหตุผลอย่างไรจึงจะสมเหตุสมผลมีหลักอะไรที่ใช้ตัดสินความมีเหตุผลวิธีการหาเหตุผลทางตรรกวิทยา

ความหมายของปรัชญาการศึกษา

      เป็นปรัชญาที่ว่าด้วยอุดมการณ์ ความเชื่อ ค่านิยมของการศึกษา นำไปสู่การกำหนดวัตถุประสงค์ เพื่อหาสาระและกระบวนการ การจัดการศึกษา เช่น การศึกษาชีวิต และกระบวนการชีวิต การศึกษาเป็นเครื่องมือทำให้มนุษย์มีความเท่าเทียมกัน

ความสัมพันธ์ระหว่างปรัชญากับการศึกษา

ปรัชญาเป็นการมุ่งศึกษาเรื่องของความจริงสูงสุดของชีวิตทั้งในโลกและจักรวาลส่วนการศึกษามุ่งศึกษาพฤติกรรมของมนุษย์และวิธีการพัฒนามนุษย์ให้มีความเจริญงอกงามมีชีวิตที่เป็นสุขดังนั้นปรัชญาและการศึกษามีจุดร่วมกันคือการกำหนดคุณค่าและรู้จักชีวิตของมนุษย์

1. ปรัชญาสารัตถนิยม

          ปรัชญานี้มีหลักการ คือ  หนทางแห่งการอนุรักษ์วัฒนธรรมทางสังคม (conservative road to  culture)   ปรัชญาสารัตถนิยม นี้ถูกต้องเสมอ จะเน้นในด้านการเรียนรู้ การสร้างวินัยในตนเอง ครูผู้สอนและผู้เรียน การศึกษามาจากครูมิใช่ผู้เรียน ครูเป็นผู้ให้นักเรียนเป็นผู้รับ หลักสูตรเน้นเนื้อหาวิชาและวิธีสอนให้นักเรียนมุ่งรับรู้และจดจำใช้การปาฐกถาเช้าไป

2. ปรัชญานิรันตรนิยม 

          ปรัชญานิรันตรนิยม  เป็นปรัชญาที่มีพื้นฐานมาจากความเชื่อมาจาปรัชญาสาขาโทมัสนิยมสมัยใหม่  ปรัชญานิรันตรนิยม เกิดจากการสนธิคำจากคำว่า “สาระ+อัตถ”  ดังนั้น ปรัชญานิรันตรนิยม คือการศึกษาถึงเนื้อหาวิชาและแก่นสาระพื้นฐานส่วนสำคัญ  ปรัชญาสารัตถนิยมมาจากพื้นฐาน 2ปรัชญา ก็คือ ปรัชญาจิตนิยมและปรัชญาสัจนิยม โรงเรียนส่งเสริมให้รู้จักคุณค่าของมรดกทางวัฒนธรรม เน้นระเบียบวินัยผู้สอนเป็นศูนย์กลาง ใช้วิธีการบรรยายในการรับรู้ จดจำ ใช้การออกกำลังกายในการสร้างผู้เรียนให้มีวินัย

3.ปรัชญาพิพัฒนาการนิยม

          หลักการ เชื่อว่า “หนทางก้าวหน้าไปสู่การเปลี่ยนแปลงทางสังคมและวัฒนธรรม”  ปรัชญาพิพัฒนาการนิยม เป็นปรัชญาที่เน้นการต่อต้านแต่การศึกษาแบบดั้งเดิมที่มักจะเน้นแต่เนื้อหาท่องจำอย่างเดียว ไม่มีความคิดเป็นของตนเอง ครูเป็นผู้จัดประสบการณ์หรือกิจกรรมที่เน้นการมีส่วนรวมอยู่บนพื้นฐานและความสนใจของผู้เรียน เพื่อให้ผู้เรียนนำไปใช้ได้อย่างถูกต้องโดยเรียนรู้จากประสบการณ์ในชีวิตจริง ใช้วิธีสอนแบบปรัชญาตามหลักวิทยาศาสตร์ครูเป็นผู้ชี้แนะจัดกิจกรรม

4.ปรัชญาปฏิรูปนิยม 

          หลักการเชื่อว่า  “หนทางปฏิรูปเพื่อสร้างวัฒนธรรมใหม่”  ปรัชญาปฏิรูปนิยม ปฏิรูป คือ การบูรณะหรือการสร้างขึ้นใหม่ ปฏิรูปนิยมจึงมุ่งการปฏิรูปสังคม ขึ้นมาใหม่ เพราะถือว่าสังคมในปัจจุบันมีปัญหา ทั้งด้านเศรษฐกิจ การเมือง สังคม และศิลปวัฒนธรรมเป็นเหตุต้องแก้ปัญหาอยู่เรื่อย ๆ จึงต้องหาทางสร้างค่านิยมและแบบแผนของสังคมขึ้นใหม่ เน้นหาค่านิยม สร้างความเสมอภาคและความเป็นธรรมอีกทั้งต้องเตรียมคนสู่สังคมใหม่พัฒนาสังคมให้ดีขึ้น ปฏิรูปนิยมมีพื้นฐานมาจากปรัชญาปฏิบัตินิยม ผสมผสานกับปรัชญาพิพัฒนาการโรงเรียนจะต้องจัดกิจกรรมอย่างอิสระ ยืดหยุ่น ผู้เรียนได้รับประสบการณ์และทักษะตามวิถีทางประชาธิปไตย

5.ปรัชญาอัตถิภาวนิยม

หลักความคิดที่สำคัญของปรัชญา

1.เน้นความสำคัญของการดำรงอยู่ (a world of existing)     

2. ความจริงหรือสัจจะ เป็นแบบอัตนัย ซึ่งปรากฏในประสบการณ์ของแต่ละคน  

2.เสรีภาพของบุคคลในการเลือกและรับผิดชอบในสิ่งที่ตนเลือก

จุดมุ่งหมายของแนวคิดนี้

แนวความคิด คือการเน้นที่ชีวิตภายในของตัวบุคคล  ให้มีความรับผิดชอบ  

ปรัชญาอัตถิภาวนิยม เป็นปรัชญาที่ให้ความสำคัญกับองค์ประกอบที่ทำให้มนุษย์มีความสมบูรณ์ยิ่ง เพราะเชื่อว่ามนุษย์มิใช่วัตถุแต่มีชีวิตจิตใจ มีความรู้สึก มีความต้องการ และมีความเป็นตัวของตัวเอง

การจัดการสิ่งแวดล้อมจึงมีผลต่อการเรียนรู้ของเด็กเป็นอย่างยิ่ง เพราะเด็กจะเรียนรู้และดูดซับประสบการณ์ต่างๆ ที่เกิดขึ้นตลอดเวลาจากสิ่งแวดล้อม ไม่ได้เกิดขึ้นเฉพาะในห้องเรียนเท่านั้น

6.พุทธปรัชญา

พุทธปรัชญา ซึ่งได้แนวคิดมาจากพระพุทธศาสนา (Buddhism) และปรัชญาการศึกษาอื่นๆ การศึกษาในพุทธปรัชญา คือ การศึกษาเพื่อให้เข้าใจความจริง เข้าใจความหมายของชีวิต ทั้งดำรงชีวิตให้สอดคล้องสัมพันธ์กับความจริงโดยใช้เหตุและผล พุทธปรัชญามีจุดมุ่งหมายจะต้องมุ่งพัฒนาโลภ โกรธ หลงให้ลดลง และพัฒนาความรู้ ความจำ นิสัยและอื่นๆในทางที่เหมาะสม เห็นแก่ประโยชน์ส่วนรวม ช่วยเหลือเกื้อกูลกัน

7.  โรงเรียนวิถีพุทธ

         

          โรงเรียนวิถีพุทธ มีหลักการ คือ การบูรณาการหลักไตรสิขา คือ ศีล สมาธิ ปัญญา เน้นการฝึกให้เด็กเป็นคนที่ มีศีล มีสมาธิ มีปัญญาเป็นหลัก มุ่งจัดกิจกรรมให้เด็กฝึกการคิด การวิเคราะห์ เน้นการพัฒนาสติให้มีการเชื่อมโยงความรู้ ครูเป็นผู้เป็นผู้ฝึกหัดให้เด็กวิเคราะห์สิ่งต่างๆ ว่าดีหรือไม่ดีมีคุณหรือโทษอย่างไร

8. โรงเรียนสัตยาไส

         

          โรงเรียนสัตยาไส มีหลักเพื่อต้องการมอบความรู้ให้กับเด็ก ๆ ที่มาเรียน ไปพร้อม ๆ กับมอบความดีให้ไปด้วย โดยใช้หลักการวิถีพุทธ เช่น ให้เด็กนักเรียนนั่งสมาธิ สวดมนต์ พร้อมสอนหลักคุณธรรม ควบคู่ไปกับการเรียน ทำให้โรงเรียนสัตยาไสกลายเป็นอีกหนึ่งโรงเรียนที่พ่อแม่จำนวนมากต้องการส่งลูกให้เข้ามาเรียน โดยมีการเปิดรับนักเรียนตั้งแต่ระดับอนุบาลถึงมัธยมศึกษาปีที่ 6 ตามหลักสูตรของกระทรวงศึกษาธิการ ด้วยความที่มุ่งสอนให้เด็ก ๆ เป็นคนดี มีจิตใจที่ดี บวกกับความตั้งใจของเด็ก ๆ จึงทำให้ผลการเรียนนักเรียนรุ่นก่อน ๆ ของโรงเรียนสัตยาไสเป็นนักเรียนที่มากด้วยคุณภาพ เพราะนักเรียนที่นี่สามารถสอบเอ็นทรานซ์ติดทั้ง 100% นั่นหมายความว่า ยังไม่มีนักเรียนคนใด ที่สอบไม่ติดเลยสักคน